RTM به زبان ساده | سود گرفتن از بازگشت قیمت‌ها به میانگین

 در بازارهای مالی، سبک‌ها و استراتژی‌های مختلفی برای معامله‌گری وجود دارد که هر کدام بسته به شرایط بازار، شخصیت معامله‌گر، اهداف مالی، و سطح ریسک‌پذیری می‌توانند مناسب یا نامناسب باشند. یکی از سبک‌های جذاب و پرکاربرد در میان تحلیلگران تکنیکال و معامله‌گران حرفه‌ای، سبک معاملاتی RTM یا بازگشت به میانگین است.

این سبک بر پایه یک اصل ساده ولی بسیار قوی از علم آمار و رفتار بازار بنا شده است: هرگاه قیمت دارایی از میانگین تاریخی خود فاصله زیادی بگیرد، تمایل دارد که دوباره به میانگین خود بازگردد. در این مقاله قصد داریم تا این سبک را به صورت کامل، گام به گام و با جزئیات بررسی کنیم.

RTM چیست؟  

RTM مخفف عبارت Return To Mean است که به زبان ساده به این معناست که قیمت‌ها در بلندمدت تمایل دارند به سمت میانگین حرکتی یا تاریخی خود بازگردند. این نظریه ریشه در مفاهیم آماری دارد و از آن در تحلیل تکنیکال برای شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب استفاده می‌شود.

در بسیاری از مواقع، قیمت یک دارایی ممکن است به دلایل مختلفی (هیجانات بازار، اخبار، عرضه و تقاضای شدید و...) از مسیر میانگین خود منحرف شود. سبک RTM به دنبال بهره‌برداری از این انحرافات موقت برای کسب سود است.

مبانی آماری سبک RTM

برای درک بهتر این سبک، ابتدا باید با برخی مفاهیم آماری آشنا شویم:

1. میانگین (Mean):

میانگین قیمت یک دارایی در بازه مشخصی از زمان (مثلاً 20 روز گذشته). این میانگین معمولاً به صورت میانگین متحرک ساده (SMA) یا میانگین متحرک نمایی (EMA) محاسبه می‌شود.

2. انحراف معیار (Standard Deviation):

مقداری که نشان‌دهنده نوسان یا پراکندگی قیمت‌ها نسبت به میانگین است. هرچه انحراف معیار بیشتر باشد، یعنی قیمت نوسان بیشتری دارد.

3. باندهای بولینگر (Bollinger Bands):

ابزاری تکنیکال است که از ترکیب میانگین متحرک و انحراف معیار ساخته شده و برای شناسایی فاصله قیمت از میانگین به‌کار می‌رود. قیمت‌ها معمولاً بین باندهای بالا و پایین حرکت می‌کنند و خروج از این باندها معمولاً نشانه‌ای از بازگشت احتمالی به میانگین است.

اصول کلی سبک RTM

1. قیمت همیشه به میانگین بازمی‌گردد:
   این اصل بنیادین RTM است. فرض بر این است که حرکات دور از میانگین پایدار نیستند و قیمت دوباره به سطح تعادلی (mean) باز خواهد گشت.
2. شناسایی نقاط انحراف:
   در RTM تمرکز بر شناسایی لحظاتی است که قیمت از میانگین فاصله زیادی گرفته است. این نقاط می‌توانند فرصت‌های ورود یا خروج باشند.
3. معامله برخلاف جهت روند کوتاه‌مدت:
   RTM معمولاً در خلاف جهت حرکت فعلی بازار انجام می‌شود. به همین دلیل، این سبک یک استراتژی ضد روند (Counter Trend) محسوب می‌شود.

4. ریسک‌پذیری بالا:
   از آن‌جایی که این سبک خلاف روند عمل می‌کند، احتمال ضرر در صورت ادامه روند بیشتر است. بنابراین مدیریت سرمایه در این روش بسیار حیاتی است.

    

ابزارهای مورد استفاده در RTM

برای اجرای موفق این استراتژی، از ابزارها و اندیکاتورهای مختلفی استفاده می‌شود:

1. میانگین‌های متحرک (SMA، EMA):

• برای محاسبه میانگین قیمت و شناسایی سطح تعادل.
• معمولاً از SMA 20 یا EMA 21 استفاده می‌شود.

2. باند بولینگر (Bollinger Bands):

• برای شناسایی نواحی بیش‌خرید (Overbought) و بیش‌فروش (Oversold).
• خروج قیمت از باند بالا یا پایین نشانه‌ای برای معامله است.

3. RSI (شاخص قدرت نسبی):

• برای تشخیص اشباع خرید/فروش.
• RSI بالای 70 و پایین 30 معمولاً سیگنال بازگشت قیمت است.

4. ADX (شاخص جهت‌دار میانگین):

• برای بررسی قدرت روند. در RTM ترجیح بر بازارهای بدون روند است.

   

استراتژی ورود و خروج در RTM

ورود به معامله فروش (Short):

1. قیمت به طور قابل‌توجهی از میانگین فاصله گرفته و وارد ناحیه اشباع خرید شده است.
2. RSI بالای 70 قرار دارد.
3. قیمت از باند بالای بولینگر خارج شده است.

4. کندل بازگشتی (مانند پین‌بار، انگولفینگ) ظاهر شده است.

    

خروج:
با رسیدن قیمت به میانگین متحرک یا در نزدیکی آن، سود شناسایی می‌شود.

ورود به معامله خرید (Long):

1. قیمت به شدت کاهش یافته و از میانگین فاصله گرفته است.
2. RSI زیر 30 قرار دارد.
3. قیمت از باند پایین بولینگر خارج شده است.
4. کندل بازگشتی صعودی دیده می‌شود.

خروج:
در نزدیکی میانگین متحرک یا مقاومت کوتاه‌مدت، معامله بسته می‌شود.

مثال عملی از معامله RTM

فرض کنید سهمی مانند فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) در بورس تهران معامله می‌شود. میانگین متحرک 20 روزه سهم برابر 1200 تومان است. به دلایلی، قیمت تا 1350 تومان بالا می‌رود. RSI به 75 می‌رسد و قیمت از باند بالای بولینگر خارج می‌شود.

در این شرایط، معامله‌گر RTM احتمال بازگشت قیمت به میانگین را در نظر می‌گیرد و با دیدن کندل نزولی در تایم فریم 4 ساعته وارد موقعیت فروش (Short) می‌شود.

قیمت پس از چند روز به 1210 تومان می‌رسد. در این نقطه، معامله بسته شده و سود شناسایی می‌شود.

مزایای سبک RTM

• فرصت‌های معاملاتی زیاد: بازار دائماً در حال نوسان است، پس موقعیت برای RTM زیاد است.
• تعیین حد سود مشخص: چون هدف بازگشت به میانگین است، نقطه خروج مشخص است.

• قابل استفاده در تمامی بازارها: بورس، فارکس، کریپتو و...

   

معایب سبک RTM

• احتمال ضرر در روندهای قوی: اگر بازار در یک روند قدرتمند قرار داشته باشد، بازگشت به میانگین ممکن است مدت‌ زیادی طول بکشد یا اصلاً رخ ندهد.
• نیاز به مدیریت ریسک دقیق: بدون حد ضرر مناسب، یک معامله RTM می‌تواند زیان‌بار باشد.

• مناسب نبودن برای مبتدی‌ها: نیاز به درک بالا از پرایس اکشن و تحلیل تکنیکال دارد.

   

مقایسه RTM با سایر سبک‌ها

نکات کلیدی در استفاده از RTM

1. از ورود زودهنگام بپرهیزید: فقط به خاطر اینکه قیمت از میانگین دور شده، وارد معامله نشوید. منتظر سیگنال بازگشتی باشید.
2. همیشه حد ضرر تعیین کنید: به‌ویژه در بازارهای رونددار.
3. ترکیب تحلیل تکنیکال و بنیادی: بررسی اخبار و داده‌های بنیادی می‌تواند قدرت بازگشت قیمت را تأیید یا رد کند.

4. استفاده از تایم فریم مناسب: تایم‌فریم‌های 1 ساعته تا روزانه برای RTM مناسب هستند.

    

جمع‌بندی

سبک معاملاتی RTM یکی از روش‌های کلاسیک و در عین حال موثر در تحلیل تکنیکال است که بر پایه اصل بازگشت قیمت به میانگین حرکت می‌کند. اگرچه این روش در بازارهای بی‌جهت یا رنج عملکرد بسیار خوبی دارد، اما در بازارهای رونددار ممکن است با ریسک بالایی همراه باشد. بنابراین، درک عمیق از رفتار قیمت، استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال، و رعایت اصول مدیریت سرمایه در این سبک کاملاً ضروری است.

در نهایت، هر معامله‌گری باید بسته به تجربه، روحیه، و اهداف مالی خود تصمیم بگیرد که آیا سبک RTM مناسب او هست یا نه. اما بدون شک، آشنایی با این سبک می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند در جعبه ابزار هر تحلیلگری جای داشته باشد.