تحلیل تکنیکال چیست؟
تحلیل تکنیکال(Technical Analysis) روشی برای پیش بینی قیمت در بازار های مالی است، در این روش رفتار آینده‌ی بازار با بررسی تاریخچه قیمت و حجم معاملات پیش بینی می‌شود؛ تحلیل تکنیکال بر این فرض استوار است که رفتار گذشته‌ی بازار، الگوهایی را نشان می‌دهد که می‌تواند برای پیش بینی قیمت در آینده مورد استفاده قرار گیرد؛
تحلیل تکنیکال با تمرکز بر رفتار گذشته‌ی قیمت و حجم معاملات، به دنبال شناسایی الگو ها و روند ها در بازار است تا با استفاده از این اطلاعات به پیش بینی آینده بازار مورد نظر دست یابد. تحلیل تکنیکال از متداول ترین روش های تحلیل می‌باشد زیرا یادگیری آن به نسبت روش های دیگر، راحت تر است و همچنین به کارگیری آن، به نسبت روش های تحلیلی دیگر نیازمند صرف زمان کمتری است؛ تحلیل تکنیکال در تمام بازار هایی که بر اساس عرضه و تقاضا فعالیت می‌کنند کاربرد دارد، ازجمله بازار ارز، بورس اوراق بهادار و بازار بورس کالا.
تاریخچه تحلیل تکنیکال
شواهدی از استفاده از روش های مشابه به تحلیل تکنیکال را می‌توان در قرن هجدهم، ازجمله در نوشته های معالمه گران ژاپنی برنج مشاهده کرد. با این حال نقطه عطف در تاریخچه تحلیل تکنیکال، چارلز داو در اواخر قرن نوزدهم بود. چارلز داو، روزنامه نگار و سرمایه گذار آمریکایی نقشی اساسی در توسعه تحلیل تکنیکال ایفا کرد و توانست اصول و قواعد مشخصی را برای تحلیل تکنیکال تعریف کند.
چارلز به همراه ادوارد جونز، در سال 1882، شاخص داو جونز را ایجاد کرد که به عنوان اولین شاخص سهام در جهان شناخته می‌شود. همچنین چارلز در مقالات خود در وال استریت ژورنال، الگو های قیمتی در بازار سهام را مورد بررسی قرار داد و نظریه های خود را در مورد نحوه‌ی پیش بینی روند های آتی بازار ارائه کرد. امروزه نظریه های چارلز که به عنوان “تئوری داو” شناخته می‌شوند، پایه و اساس بسیاری از مفاهیم بنیادی تحلیل تکنیکال را تشکیل می‌دهد.
اصول تحلیل تکنیکال
برای آشنایی بیشتر با تحلیل تکنیکال ابتدا لازم است اصول آن را بشناسید؛ تحلیل تکنیکال بر سه اصل و باور مهم برقرار است:
همه چیز در قیمت نهفته است
این اصل بیان می‌کند که قیمت یک دارایی تمام اطلاعات مربوط به آن دارایی را در خود جای داده است. به عبارت دیگر قیمت یک دارایی بازتاب کننده‌ی تمام عواملی است که می‌توانند بر ارزش آن تاثیر گذار باشند. این عوامل می‌تواند شامل عرضه و تقاضا، شرایط اقتصادی و نگرش سرمایه گذاران باشد.
آینده شبیه به گذشته است
این اصل بیان می‌کند که رفتار قیمت ها در بازار های مالی تمایل دارند الگو های مشابهی را در طول زمان تکرار کنند؛ به عنوان مثال اگر در گذشته، قیمت دارایی ها در واکنش به یک رویداد خاص، به روش خاصی کاهش یا افزایش داشته‌اند، احتمال زیادی وجود دارد که در آینده هم در مواجهه با همان شرایط یکسان، واکنش مشابهی نشان دهند. در تحلیل تکنیکال با مطالعه‌ی الگو های قیمتی گذشته‌ی بازار سعی می‌شود تا این الگو های تکرار شونده را شناسایی کرده و از آنها برای پیش بینی جهت حرکت قیمت ها در آینده استفاده کرد.
قیمت ها تمایل به حفظ روند جاری دارند
این قانون به نوعی یک بیان دیگر از قانون اول نیوتون(اینرسی) درباره‌ی حرکت است. تحلیل گران تکنیکال معتقدند که روند ها تا زمانی که عوامل خارجی بر آنها تاثیر نگذارد جهت حرکت خود را حفظ خواهند کرد. به عبارت دیگر قیمت ها به جای اینکه تغییر جهت بدهند، تمایل دارند روند فعلی خود را حفظ کنند.
مفاهیم پایه ای تحلیل تکنیکال
برای شروع یادگیری تحلیل تکنیکال ابتدا لازم است با مفاهیم مهمی از این تحلیل آشنا بشوید؛ این مفاهیم بسیار پایه‌ای هستند و تسلط بر آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به توضیح هرکدام خواهیم پرداخت.
انواع قیمت در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال، قیمت ها نقشی اساسی در شناسایی الگو ها، روند ها و فرصت های خرید و فروش ایفا می‌کنند. تحلیلگران تکنیکال از چهار قیمت کلیدی برای تجزیه و بررسی دقیق تر بازار استفاده می‌کنند؛ هرکدام از این قیمت ها اطلاعات متفاوتی را ارائه می‌دهد که با قرار گرفتن در کنار هم می‌توانند تصویر کامل تری از وضعیت بازار را ترسیم کنند. در ادامه به توضیح مختصر انواع قیمت ها در تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.
- قیمت باز شدن(Open): نشان دهنده‌ی سطح قیمتی است که معاملات در آن دوره زمانی مشخص(مثلا یک روز و یا یک هفته) آغاز شده است.
- قیمت بسته شدن(Close): نشان دهنده‌ی آخرین سطح قیمتی است که در آن آخرین معامله در یک دوره زمانی مشخص انجام شده است. به عبارت دیگر نشان دهنده‌ی آخرین قیمتی است که معامله گران حاضر به پرداخت آن در یک سهم بوده‌اند.
- قیمت بالا(High): بالاترین قیمتی است که در یک دوره زمانی مشخص برای یک دارایی ثبت شده است.
- قیت پایین(Low):پایین ترین قیمتی است که در یک دوره زمانی مشخص برای یک دارایی ثبت شده است.
انواع نمودار قیمت در تحلیل تکنیکال
نمودار قیمت یک ابزار بصری است که تغییرات قیمت یک دارایی در طول زمان را نشان می‌دهد؛ نمودار های قیمت به صورت کلی از دو محور تشکیل شده‌اند:
- محور عمودی: مقیاس قیمت
- محور افقی: مقیاس زمان
پر کاربرد ترین نمودار های قیمت در تحلیل تکنیکال عبارتند از نمودار خطی، نمودار میله‌ای و نمودار شمعی؛ اینکه تحلیلگر از کدام نمودار استفاده کند به نوع اطلاعاتی که به دنبال آن می‌باشد و مهارت فرد بستگی دارد. در ادامه به بررسی مختصر هرکدام از این نمودار های تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.
نمودار خطی(Line Chart)
نمودار خطی ساده ترین نوع نمودار می‌باشد؛ این نمودار تنها قیمت پایانی نماد را در تایم فریم مشخص نمایش می‌دهد و با متصل شدن این قیمت ها به یکدیگر شکل خطی نمودار قیمتی به دست می‌آید. به عقیده‌ی بسیاری از تحلیل گران دلیل استفاده از این نمودار اهمیت بالای آخرین قیمت در معاملات است.
نمودار میله‌ای(Bar Chart)
نمودار میله‌ای شامل قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت است؛ به صورتی که در ابتدای این میله پایین ترین قیمت و در قسمت بالایی آن بالاترین قیمت نمایش داده می‌شود؛ در بین این دو سر قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن وجود دارد که می‌توانید آنرا به صورت یک خط افقی از طول میله مشاهده کنید. مجموعه‌ی این میله ها که از خطوط عمودی تشکیل شده‌اند نمایانگر هر نقطه قیمتی در تایم فرم تعیین شده می‌باشند.
نمودار شمعی(Candlestick Chart)
نمودار های شمعی شامل قیمت باز شدن، بسته شدن، بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت هستند؛ این نمودار ها اطلاعات قیمتی را به شکل بصری و فشرده نمایش می‌دهند؛ شکل گرافیکی سه بعدی نمودار های شمعی موجب شده است تا استفاده از این نمودار ها بسیار مرسوم تر از دو نمودار خطی و میله‌ای باشد و برای تحلیل کارایی بیشتری دارند.
مفهوم حجم در تحلیل تکنیکال
حجم معاملات از مهم ترین شاخص های مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است و تعداد سهم یا قرارداد هایی است که در یک دوره زمانی مشخص، معامله می‌شوند. تحلیل حجم معاملات در کنار تحلیل نمودار قیمتی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا نشانه های مهمی از تغییر و یا تداوم روند ها را به ما خواهد داد و می‌تواند روند قیمت را تایید یا رد کند.
درواقع معامله گران برای سنجش میزان نقدینگی، از شاخص حجم استفاده می‌کنند و پس از آن به کمک سایر ابزار های تحلیلی تصمیم نهایی برای خرید یا فروش را می‌گیرند. به صورت کلی در روند های صعودی حجم معاملات افزایش می‌یابد و در روند های نزولی حجم معاملات رو به کاهش است؛ اگر عکس این مطلب اتفاق افتاد، نشان دهنده‌ی تضعیف روند می‌باشد و امکان وقوع حرکت معکوسی در بازار وجود خواهد داشت.
سطح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت به سطوح قیمتی در بازار های مالی اشاره دارند که احتمال واکنش قیمت به آنها بیشتر است؛ با استفاده از این نقاط کلیدی در نمودار می‌توان مسیر حرکت قیمت را تا حدی پیش بینی کرد.
حمایت سطحی است که در آن تقاضا برای یک سهم یا دارایی افزایش می‌یابد و قیمت تمایل به بازگشت از آن و حرکت به سمت بالا دارد؛ به بیان دیگر، در این سطح فشار فروشندگان کاهش می‌یابد و خریداران قدرت بیشتری دارند. محل قرارگیری سطوح حمایت معمولا در نقاطی است که قیمت در گذشته به آن سطوح رسیده و از آن برگشته است.
مقاومت سطحی است که در آن عرضه یک دارایی افزایش می‌یابد و قیمت تمایل دارد تا از آن نقطه برگشته و به سمت پایین حرکت کند؛ به بیان دیگر، در این سطح فشار خریداران کاهش می‌یابد و فروشندگان قدرت بیشتری دارند. محل قرارگیری سطوح مقاومت معمولا در نقاطی است که قیمت در گذشته به آن رسیده و از آن برگشته است.
کاربرد سطوح حمایت و مقاومت
- شناسایی نقاط ورود و خروج به معاملات
- تعیین حد ضرر و حد سود
- تعیین روند قیمتی و پیش بینی حرکات قیمت
- تشخیص الگو های قیمتی
روند(Trend) در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال روند به تمایل کلی قیمت یک سهم یا دارایی برای حرکت در یک جهت خاص در طول زمان اشاره دارد؛ روند ها می‌توانند صعودی، نزولی و یا خنثی باشند و برای تشخیص بهتر آن می‌توان از خط روند کمک گرفت؛ خط روند یک خط ترسیمی در نمودار است که برای نشان دادن روند کلی بازار به نمودار اصلی افزوده می‌شود؛ برای ترسیم خط روند کافی است تا قله ها یا کف های قیمتی را به هم متصل کنیم تا جهت روند مشخص شود. دلیل کاربرد این روش ترسیمی در تحلیل تکنیکال، حذف نوسانات جزئی بازار است تا تحلیل گران راحت تر بتوانند مسیر اصلی قیمت و مناطق حمایتی و مقاومتی را پیش بینی و مشاهده کنند.
- روند صعودی: زمانی است که قیمت یک سهم یا دارایی مدام در حال افزایش باشد؛ در این حالت هر قله‌ی جدیدی که قیمت به آن می‌رسد، بالاتر از قله‌ی قبلی است و هر کف جدیدی که قیمت به آن می‌رسد، بالاتر از کف قبلی است.
- روند نزولی: زمانی است که قیمت یک سهم یا دارایی مدام در حال کاهش باشد؛ در این حالت هر قله‌ی جدیدی که قیمت به آن می‌رسد، پایین تر از قله‌ی قبلی است و هر کف جدیدی که قیمت به آن می‌رسد، پایین تر از کف قبلی است.
- روند خنثی: به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن قیمت یک سهم یا دارایی در یک محدوده‌ی قیمتی ثابت نوسان می‌کند؛ به بیان دیگر، در روند خنثی جهت مشخصی برای حرکت قیمت وجود ندارد و قله ها و کف های قیمتی تقریبا در یک سطح باقی می‌مانند.
در کنار روند های صعودی، نزولی و خنثی سه روند دیگر با نام های روند کوتاه مدت، بلند مدت و میان مدت تعریف شده است؛ این روند ها نشانگر مدت زمان روند های صعودی، نزولی و خنثی در بازار های مالی می‌باشند. برای اعتبار سنجی این روند ها لازم است به تعداد برخورد قیمت با خط روند، زمان و شیب آن توجه کرد.
شناسایی الگو ها در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال تغییر بین روند های صعودی و نزولی اغلب با الگوهای قیمتی مشخص می‌شود. الگو ها اشکال مشخصی هستند که در نمودار های قیمتی شکل می‌گیرند و می‌توانند نشان دهنده‌ی روند آینده‌ی قیمت باشند؛ این الگو ها در تحلیل تکنیکال بر اساس رفتار گذشته‌ی قیمت در بازار و روانشناسی معامله گران شکل می‌گیرند. در تحلیل تکنیکال الگو ها به صورت کلی به دو دسته‌ی الگو های ادامه دهنده و الگو های بازگشتی تقسیم می‌شوند که در اداه به معرفی هرکدام خواهیم پرداخت.
الگوهای ادامه دهنده(پس از تشکیل آنها شاهد ادامه‌ی روند قبلی بازار هستیم)
- الگوی پرچم(Flag)
- الگوی مستطیل(Rectangle)
- الگوی مثلث(Triangle)
- الگوی کانال(Channel)
الگوهای بازگشتی(پس از شکل گیری آنها روند بازار تغییر خواهد کرد)
- الگوی سر و شانه(Head and Shoulders)
- الگوی کف و سر دوقلو(Double Top/Bottom)
- الگوی مثلث متقارن(Symmetrical Triangle)
- الگوی فنجان و دسته(Cup and Handle)
سخن پایانی
تحلیل تکنیکال، ابزاری قدرتمند برای درک رفتار و پیش بینی حرکات قیمت دارایی ها می‌باشد؛ با یادگیری مفاهیم پایه‌ای تحلیل تکنیکال می‌توانید شانس خود را برای موفقیت در معاملات افزایش دهید؛ اما به خاطر داشته باشید برای یادگیری کامل این تحلیل و استفاده از آن نیاز به صبر، انضباط و تلاش دارید و هرگز دست از یادگیری و تلاش نکشید.
